انَّ اللّهَ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ» «1» 

یقیناً خدا شنوا و بیناست.

وقتى آگاهى حضرت حق نسبت به همه چیز و همه کس و نسبت به ظاهر و باطن و امور پنهان و آشکار، علم فراگیر باشد، این معنى که حضرت حق نسبت به هر عمل و هر حرکتى از هر موجودى شاهد است و به وقت بازپرسى و محاکمه در محکمه عدالت و در دادگاه قیامت و اثبات حقّى به غارت رفته و مالى غصب شده و حقوقى بر باد رفته و ستمى که بر مظلومى واقع شده، هیچ نیازى به توضیح و تفسیر ندارد.

قُلْ یا اهْلَ الْکِتابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللّهِ وَ اللّهُ شهیدٌ عَلى ما تَعْمَلُونَ» «2»

بگو: اى اهل کتاب! چرا به آیات خدا کفر مى‏ورزید؟ در حالى که خدا بر آنچه انجام مى‏دهید، گواه است.

ما قُلْتُ لَهُمْ الّا ما امَرْتَنى بِهِ انِ اعْبُدُوا اللّهَ رَبّى‏ وَ رَبَّکُمْ وَ کُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهیداً ما دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمّا تَوَفَّیْتَنِى کُنْتَ الرَّقیبَ عَلَیْهِمْ وَ انْتَ عَلى‏ کُلِّ شَىْ‏ءٍ شَهیدٌ» «3»

من به آنان جز آنچه را که به من دستور دادى نگفتم، [گفتم:] خدایى را بپرستید که پروردگار من و شماست. و تا زمانى که در میان آنان بودم گواهشان بودم، و چون مرا [از میان آنان به سوى خود] برگرفتى، خود مراقب و نگاهبانشان بودى؛ و تو بر همه چیز گواهى.

قُلْ اىُّ شَىْ‏ءٍ اکْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللّهُ شَهیدٌ بَیْنى وَ بَیْنَکُمْ» «4»

[به کافران و مشرکان که براى حق بودنِ نبوتت گواه مى‏طلبند] بگو: گواهى چه کسى از همه گواهان بزرگ‏تر است [تا او را بر حقّانیّت نبوّتم براى شما گواه آورم‏]؟ بگو: خدا میان من وشما گواه است [که گواهى‏اش بزرگترین ومطمئن‏ترین و صحیح‏ترین گواهى‏هاست‏].

وَ امّا نُرِیَنَّکَ بَعْضَ الَّذى نَعِدُهُمْ اوْ نَتَوَفَّیَنَّکَ فَالَیْنا مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللّهُ شَهیدٌ عَلى‏ ما یَفْعَلُونَ» «5»

اگر پاره‏اى از عذاب‏هایى را که [به سبب کفرشان‏] به آنان وعده مى‏دهیم، به تو نشان دهیم [مى‏بینى که عذابى سخت و دردناک است‏] یا اگر [پیش از آن که عذاب آنان را به تو نشان دهیم‏] تو را قبض روح کنیم [اندوه مخور که در قیامت، عذابشان را خواهى دید] پس بازگشتشان به سوى ماست؛ خدا بر آنچه انجام مى‏دهند، گواه است.

إِنَّ اللَّهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیمَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى‏ کُلِّ شَىْ‏ءٍ شَهِیدٌ» «6»

حتماً خدا روز قیامت میانشان داورى مى‏کند [تا گرویدگان به حق از آلودگان به باطل جدا شوند و حق‏پیشگان به بهشت و باطل گرایان به دوزخ درآیند]؛ بى‏تردید خدا بر همه چیز گواه است.

الَّذى لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ اْلَارْضِ وَاللّهُ عَلى‏ کُلِّ شَىْ‏ءٍ شَهیدٍ» «7»

خدایى که مالکیّت و فرمانروایى آسمان ها و زمین در سیطره اوست و خدا بر همه چیز گواه است.

عظمت خالق در نهج البلاغه‏

امیر المؤمنین علیه السلام مى‏فرماید:

قَدْ عَلِمَ السَّرائِرَ، وَ خَبَرَ الضَّمائِرَ، لَهُ الْاحاطَةُ بِکُلِّ شَىْ‏ءٍ، وَ الْغَلَبَةُ لِکُلِّ شَىْ‏ءٍ، وَ الْقُوَّةُ عَلى کُلِّ شَىْ‏ءٍ. «8»

به نهانها آگاه است و از اندیشه‏ها باخبر است، به هر چیزى احاطه دارد و بر هر چیزى غالب است و بر همه چیز تواناست.

به قسمتى از خطبه معروف به اشباح توجه کنید، تا بیش از پیش به عظمت خالق و حضورش در ظاهر و باطن هستى واقف شوید و نیز به معجزه‏اى از معجزات حضرت مولا، امام عارفان، پیشواى پرهیزکاران، شمع قلب عاشقان، غالب کل، على بن ابیطالب علیه السلام آگاه گردید.

خداوند متعال بر کسانى که راز خود را نهان کنند، دانا و آگاه است و به پنهان گویى آنان که سخن با یکدیگر آهسته رانند مطّلع و بیناست. و به اندیشه‏هایى که از ظنّ و گمان در دل قرار گیرد و به آنچه با یقین، تصمیم بر آن گرفته شود و به نگاه کردن‏هاى زیر چشم که از روى دزدى و آهستگى انجام مى‏گیرد و به آنچه درقلوب پنهان شده و به نادیدنى‏ها که در زیر حجاب‏ها و پرده‏ها مستور است وقوف کامل دارد.

به سخنانى که سوراخ‏هاى گوش‏ها به دزدى و آهستگى مى‏شنود و به روزنه‏هایى که موران کوچک در تابستان و حشرات و گزندگان در زمستان در آن جاى مى‏گیرند و به صداى با آه و ناله و گریه زنانى که میان ایشان و فرزندانشان مفارقت و جدایى افتاده و به صداى آهسته قدم‏ها و به جاى نمو میوه که در غلاف‏هاى رگ و ریشه درختان است و به جاى پنهان شدن حیوانات در غارها و درّه‏ها و کوهها و به جاى پنهان شدن پشه‏ها میان ساق‏ها و پوست‏هاى درختان و به جاى اتصال برگ‏ها به شاخه‏ها و به رحم‏هایى که نطفه‏هاى آمیخته به خون که از صلب‏ها خارج شده در آن قرار گیرد و به ابرهاى درآمده در هوا و جاى پیوستن آنها و به باریدن دانه باران در جاى روى هم آمدن ابرها و به آنچه گردبادها بر روى زمین مى‏پاشند و به فرو رفتن و حرکت حشرات در ریگستان‏ها و به جایگاه پرندگان بر سر کوهها بلند، به نغمه سرائى مرغان خواننده در آشیان‏هاى تاریک و به آنچه در میان صدف‏ها است و امواج دریا، در دل خود آن را پرورش داده و به آنچه تاریکى شب آن را پوشانده و یا آفتاب بر آن تابیده و به آنچه پى در پى پرده‏هاى تاریکى و درخشندگى‏هاى روشنى بر آن وارد گردیده و به نشانه هر گامى و به صداى آهسته هر حرکتى و به آواى هر سخنى و به حرکت و جنبش هر لبى و به جاى هر جاندارى و به مقدار و وزن هر ذرّه‏اى و به همهمه و صداى آهسته هر جاندارى که داراى عزم و اراده است و به آنچه بر روى زمین است از قبیل میوه درخت، یا برگى فرو افتاده یا رحمى نطفه دار، همراه با شؤون آفرینش از قبیل خون بسته، پاره گوشت، یا داراى شکل و صورت، یا طفل متولد شده، به همه و همه آگاه و بینا و نسبت به تمام، حاضر و شاهد است! «9»

(لامع)

چنین آگاهى و علمى، به وقت محاکمه ستمگر و رساندن مظلوم به حقى که از او به غارت رفته، چه نیازى به گواه گواهان دارد که او گواه بر تمام عالم و شاهد بر تمام شؤون هستى و حاضر بر سرّ و نهان و ناظر بر آشکار و پنهان است.

راستى، اگر تمام مردم روى زمین به این معنا توجه قلبى داشتند و خود را در تمام لحظات در محضر حضرت او مى‏دیدند و آن محبوب را با تمام وجود لمس مى‏کردند، روزگار آنان و برخوردشان با یکدیگر چگونه بود؟

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- غافر (40): 20.

(2)- آل عمران (3): 98.

(3)- مائده (5): 117.

(4)- انعام (6): 19.

(5)- یونس (10): 46.

(6)- حج (22): 17.

(7)- بروج (85): 9.

(8)- نهج البلاغه: خطبه 85.

(9)- نهج البلاغه: خطبه 90، خطبة الاشباح.